Πήρες μυρωδικά για το μπαλκόνι; 4 #easyGREEN tips για να γίνουν γερά & υγιή
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
- Words: Άννα Χαλικιά
- Photography: Νεφέλη Καραφυλλάκη
Μια από τις πιο #easyGREEN συνήθειες που μπορείς να υιοθετήσεις είναι να μεγαλώνεις τα φρέσκα μυρωδικά -ειδικά αυτά που χρησιμοποιείς πιο συχνά- σε γλαστράκια στο μπαλκόνι σου. Είμαι σίγουρη ότι συχνά-πυκνά αγοράζεις ματσάκια φρέσκων μυρωδικών από τη λαϊκή ή βότανα μέσα σε πλαστικές συσκευασίες από το σουπερμάρκετ, χρησιμοποιείς λίγο για μια συνταγή και μετά σου μένουν και αργοπεθαίνουν μέσα στο ψυγείο. Σου έχουμε δείξει πως να τα διατηρείς πιο φρέσκα (εδώ και εδώ), όμως δεν θα ήταν ωραία ιδέα -αντί να τα αγοράζεις κομμένα- να μεγαλώνεις κάποια σε γλαστράκια και να παίρνεις το λίγο που χρειάζεσαι κάθε φορά;
Πιθανώς να το έχεις ήδη δοκιμάσει. Εγώ πολλές φορές. Αγοράζω ένα-δυό γλαστράκια με φρέσκια ρίγανη ή θυμάρι μαζί με τα υπόλοιπα ψώνια του σουπερμάρκετ, ονειροπολώ για μελλοντικές χρήσεις τους σε μαγειρικές και υπόσχομαι στον εαυτό μου ότι “αυτή τη φορά θα σε προσέχω”. Και λίγο καιρό μετά, σχεδόν πάντα, τα βλέπω να χάνουν τη ζωντάνια τους, να μαραίνονται μέρα με τη μέρα και στο τέλος (δυστυχώς) καταλήγω να πετάω όλο το περιεχόμενο από το γλαστράκι. Αφού τα φυτά εσωτερικού χώρου τα προσέχω με ευλάβεια και μου κρατούν καιρό, τι μπορεί να φταίει με τα αρωματικά φυτά;
- Τα αρωματικά φυτά που βρίσκεις σε σουπερμάρκετ αλλά και λαϊκές αγορές συχνά αναπτύσσονται υπό πολύ ελεγχόμενες συνθήκες, δηλαδή με μπόλικο λίπασμα και κάποιες φορές με λιγοστό φυσικό φως. Έπειτα εκτίθενται στις εξωτερικές καιρικές συνθήκες (έντονη ηλιοφάνεια ή απότομες αλλαγές στην θερμοκρασία) χωρίς να έχουν προλάβει να προσαρμοστούν για να αντέξουν. Κανονικά αυτή η έκθεση πρέπει να γίνεται σταδιακά ώστε να γίνουν από μόνα τους πιο γερά, όμως οι κανόνες της αγοράς έχουν άλλους ρυθμούς.
- Αν αγοράσεις τα μυρωδικά σου από κάποιο ανοιχτό φυτώριο, πιθανότερο να είναι πιο ανθεκτικά αφού θα έχουν μείνει έστω και λίγο καιρό πιο εκτεθειμένα στα φυσικά φαινόμενα. Και πάλι όμως ένας από τους κύριους λόγους που δεν κρατούν είναι επειδή αμελούμε να τα μεταφυτεύσουμε. Τα αφήνουμε μέσα στο μικρό γλαστράκι όπως τα ψωνίσαμε και δεν έχουν τον απαραίτητο χώρο να αναπτυχθούν.
- Άλλο ένα πρόβλημα είναι τα ίδια τα μυρωδικά που επιλέγουμε και οι προσδοκίες που έχουμε από αυτά. Κάποια όπως η ρίγανη, ο δυόσμος, το δενδρολίβανο ή το θυμάρι είναι πολυετή και κάποια άλλα όπως κάποια είδη βασιλικού, ο άνηθος και ο μαϊντανός είναι ετήσια, δηλαδή ολοκληρώνουν τον κύκλο ζωής τους σε ένα χρόνο κι έπειτα πεθαίνουν.
- Επίσης μην ξεχνάμε τις χρήσεις για τις οποίες τα προορίζουμε. Στο δικό μου σπίτι δεν μπορεί ένα μικρό γλαστράκι μαϊντανό να υποστηρίξει τη συχνότητα με την οποία τον βάζω στα μαγειρέματα μου αλλά και την ποσότητα που χρησιμοποιώ. Αντιθέτως αρκούν τα φύλλα από 2-3 κλωναράκια φρέσκιας ρίγανης ή θυμαριού για να γεμίσουν αρώματα και γεύσεις κάθε φορά το φαγητό.
Τι πρέπει να προσέξω;
1. Νερό: πόσο και πότε
Σε γενικές γραμμές τα αρωματικά φυτά γλάστρας χρειάζονται συχνό πότισμα, ειδικά το καλοκαίρι. Τις πολύ ζεστές μέρες μπορεί να πρέπει να τα ποτίζεις -ειδικά τα πιο επιρρεπή- 1 και 2 φορές τη μέρα (λίγο όμως κάθε φορά) ενώ τον υπόλοιπο χρόνο αρκούν 1-2 φορές τη βδομάδα. Ωστόσο και πάλι εξαρτάται από τον τύπο του μυρωδικού, γιατί δεν θες να σου σαπίσουν από υπερβολικό πότισμα. Πχ βότανα όπως η ρίγανη ή ο δυόσμος θέλουν συχνότερο πότισμα από το θυμάρι ή το δενδρολίβανο. Μπορείς φυσικά να συμβουλευτείς τον άνθρωπο που θα σου πουλήσει το φυτό και να σου δώσει οδηγίες όμως ό,τι κι αν σου πει, θα πρέπει να βασιστείς στις αισθήσεις σου και το πιο σημαντικό εργαλείο που έχεις είναι το δάχτυλο σου. Το βάζεις 2-3 εκατοστά στο χώμα του μυρωδικού και αν είναι στεγνό ποτίζεις ενώ αν είναι νωπό το αφήνεις μέχρι την επόμενη μέρα και ξαναδοκιμάζεις.
2. Σωστός χρόνος μεταφύτευσης & τοποθέτηση
Αν ας πούμε αγοράσεις βασιλικό μέσα στο καταχείμωνο, μην περιμένεις πολλά! Όλα θέλουν το timing τους. Η πιο κατάλληλη εποχή για να μεταφυτέψεις αρωματικά που ψώνισες, σε μεγαλύτερες γλάστρες, είναι η άνοιξη αλλά και το τέλος του καλοκαιριού μέχρι τα μέσα του ήπιου φθινοπώρου που έχουμε στη χώρα μας.
Κάποια μυρωδικά που αγοράζουμε, ειδικά από τα σούπερ μάρκετ, έχουν 3 ή και περισσότερες ρίζες στριμωγμένες μέσα στο γλαστράκι για να φαίνονται πυκνά. Σε αυτήν την περίπτωση καθαρίζεις απαλά τις ρίζες με το χέρι ή ένα βουρτσάκι και φυτεύεις την κάθε ρίζα σε ένα μικρό γλαστράκι για να αναπτυχθεί σωστά. Όταν μεγαλώσει αρκετά τότε το ξαναμεταμφυτεύεις σε μεγαλύτερο.
Έχει σημασία επίσης το που θα τοποθετήσεις τις γλάστρες. Κάποια φυτά θέλουν περισσότερο ήλιο, κάποια περισσότερη σκιά, όμως σχεδόν κανένα δεν αγαπά την ακραία ζέστη/ηλιοφάνεια, την παγωνιά του χειμώνα και τους δυνατούς ανέμους όλων των εποχών.
3. Σωστή γλάστρα & χώμα
Εδώ θα αποβούν πολύ χρήσιμες οι συμβουλές του ειδικού από όπου θα ψωνίσεις τα φυτά σου. Κάθε αρωματικό φυτό αναπτύσσεται διαφορετικά, επομένως το μέγεθος της γλάστρας στην οποία θα το μεταφυτεύσεις εξαρτάται από αυτό. Τα περισσότερα φρέσκα μυρωδικά όπως ο μαϊντανός, ο άνηθος, ο βασιλικός, το θυμάρι, ο (ευπαθής) κόλιανδρος, η ματζουράνα και η ρίγανη αναπτύσσονται μια χαρά σε γλάστρες ή ζαρντινιέρες βάθους 20-25εκ. Όμως κάποια άλλα όπως η μέντα ή το δενδρολίβανο που έχουν πιο μακριές ρίζες χρειάζονται μεγαλύτερες γλάστρες 30 εκ. και πάνω. Όπως και να έχει η μεταμφύτευση πρέπει να γίνει σταδιακά και κάθε φορά σε μεγαλύτερη γλάστρα αφενός για να μην πάθει σοκ το φυτό και αφετέρου γιατί αν το μεταμφυτεύσεις απευθείας σε πολύ μεγάλη θα χρειαστεί πολύ χρόνο να αναπτυχθεί το ριζικό σύστημα και να μεγαλώσει το ίδιο το φυτό. Την πρώτη φορά πάρε 1 ή 2 νούμερα μεγαλύτερη γλάστρα, άστο εκεί 1-2 μήνες να αναπτύξει ένα γερό ριζικό σύστημα και μεταμφύτευσέ σε μεγαλύτερη γλάστρα και το τελικό του σπίτι.
Επίλεξε γλάστρες πάντα με τρύπα στη βάση, βάλε ένα στρώμα χαλικάκι για να μη λιμνάζει το νερό και γέμισε τες με καλής ποιότητας φυτόχωμα με θρεπτικά συστατικά που θα προμηθευτείς στα φυτώρια.
4. Κλάδεμα & περιποίηση
Το κλάδεμα βοηθά τα φυτά σου να είναι υγιή και να το δείχνουν. Μην κλαδεύεις ξεκινώντας από τα χαμηλότερα φύλλα του πλατύφυλλου βασιλικού για να φτιάξεις pesto! Αντιθέτως πρώτα κλάδευε από τα πάνω και πλάγια εξωτερικά φύλλα για να ενισχύσεις την πιο πυκνή ανάπτυξη τους που θα το κάνουν να φαίνεται πιο πλούσιο.
Γενικά να θυμάσαι ότι τα αρωματικά φυτά θέλουν τσεκάρισμα μερικές φορές την εβδομάδα (εκτός κι αν μιλάμε για καλοκαίρι στην πόλη, που θέλουν καθημερινό): τακτικά να αφαιρείς αδύναμα και ξερά φύλλα ή αποξηραμένα άνθη και να καθαρίζεις το χώμα τους από μισοσαπισμένα φυλλαράκια.
Μην τα φοβάσαι τα φρέσκα μυρωδικά λοιπόν. Υιοθέτησε μερικά γλαστράκια και δώσε μοναδικά αρώματα στην καθημερινότητα σου και αξεπέραστη νοστιμιά στο φαγητό σου!