Κατάψυξη: πως να την χρησιμοποιήσεις σωστά για να μειώσεις τη σπατάλη τροφίμων

Βλέπεις η κατάψυξη παγώνει -στην κυριολεξία- το χρόνο. Όχι για πάντα, όμως για μεγάλο διάστημα. Βρέξει-χιονίσει ή με καύσωνα, η κατάψυξη φυλάει στωικά τις τροφές μας μακριά από τη φυσική φθορά και τη σήψη και αυτό την κάνει μία από τις σημαντικότερες εφευρέσεις. Πάμε να δούμε μερικούς βασικούς τρόπους να τη διαχειρίζεσαι έξυπνα και σωστά, για να κάνεις πράξη αυτό που έβαλες σκοπό: να μειώσεις τις ποσότητες του φαγητού που πετάς στην κουζίνα σου!

1. Πριν απ’ όλα, κράτα την καθαρή και χωρίς πάγο. Και δεν εννοώ βέβαια τα παγάκια που όλοι περιμένουμε να βρούμε (ενώ λίγοι από εμάς κάνουμε τον κόπο να γεμίζουμε παγοθήκες, με νιώθεις;) αλλά τον πάγο που συσσωρεύεται σε παλαιότερου, προ “no frost” τύπου καταψύκτες. Σε αυτές τις περιπτώσεις η λύση είναι μία: απόψυξη. Δεν είναι τόσο δύσκολη υπόθεση, αρκεί να έχεις φροντίσει είτε να αποθηκεύσεις προσωρινά τα κατεψυγμένα τρόφιμά σου στην κατάψυξη κάποιου γείτονα, είτε να έχεις σχεδιάσει το μενού των προηγούμενων ημερών γύρω από αυτά ώστε σιγά σιγά να εξαφανιστούν. Αφού αποψύξεις, καθάρισε καλά το εσωτερικό του καταψύκτη για να φύγουν επίμονες μυρωδιές και σκούπισέ τον σχολαστικά για να μην παραμείνει υγρασία πριν τον ξαναθέσεις σε λειτουργία.

2. Εδώ δεν έχουμε άπλα όπως στο ψυγείο: oργάνωσε τα τρόφιμα έτσι ώστε να εκμεταλλευτείς τη μικρή χωρητικότητά της. Το FIFO -δηλαδή η “first in, first out” μέθοδος των απανταχού μαγείρων- δεν είναι χρυσός κανόνας αφού σπάνια έχουμε πολλά όμοια κατεψυγμένα τεμάχια και αυτό που έχει σημασία στο πως θα τοποθετηθούν είναι στην κυριολεξία, το σχήμα τους. Μπορείς να χωρίσεις την κατάψυξη υποτυπωδώς σε ζώνες, π.χ. εδώ πάνε τα κουτιά κατ/να φύλλα ζύμης, εδώ τα ταπεράκια με μερίδες φαγητού, όμως όλοι ξέρουμε ότι αργά ή γρήγορα θα καταργηθούν. Μετά από το επόμενο σουπερ μάρκετ, η σακούλα αρακά θα χωθεί άναρχα ανάμεσα στο κουτί με τα nuggets και το “για ώρα ανάγκης” παγωτάκι.

3. Οι ετικέτες θα σε σώσουν. Δεν είναι όπως στο ψυγείο που ανά πάσα στιγμή ψιλοξέρεις τι παίζει. Ό,τι μπαίνει στην κατάψυξη εύκολα ξεχνιέται. Τα συσκευασμένα τρόφιμα μπορείς να τα αφήσεις όπως είναι, ακόμα κι αν έχουν ανοιχθεί και ξανασφαλιστεί, όμως τα διάφορα ταπεράκια, βάζα και οι σφιχτά τυλιγμένες σακούλες με το ασαφές περιεχόμενο χρειάζονται σήμανση για το πότε καταψύχθηκαν και τι περιέχουν. Η κατάψυξη -ειδικά η οικιακή- δεν προορίζεται να κρατάει το φαγητό μας για πάντα! Ιδανικά κάθε 3-5 μήνες, τα πάντα πρέπει να ανανεώνονται, αλλιώς “καίγονται” από την παγωνιά.

4. Πάγωνε μαγειρεμένο φαγητό για τις ζόρικες μέρες. Για αρχή όσο νωρίτερα το κάνεις, τόσο το καλύτερο: μην περιμένεις 3 μέρες αφού έφτιαξες τους γίγαντες για να χώσεις αυτούς που περίσσεψαν, στην κατάψυξη. Έπειτα πάντα να χωρίζεις το φαγητό σε μερίδες: σκέψου να πας να αποψύξεις μισό παστίτσιο και το βαρεθείς μετά από ένα-δυό κομμάτια!

Super Tip

• Να χρησιμοποιείς γυάλινα δοχεία φαγητού καλής ποιότητας που να προορίζονται και για κατάψυξη.
• Αν αποθηκεύσεις υγρά/ρευστά τρόφιμα όπως σούπα ή φαγητό κατσαρόλας σε βάζο, να είναι από χονδρό γυαλί και σε άριστη κατάσταση και να μην το γεμίζεις μέχρι πάνω αλλά το πολύ μέχρι τα 3/4.
• Αν αποθηκεύσεις μερίδες φουρνιστού φαγητού κατευθείαν πάνω σε γυάλινο/πυρίμαχο σκεύος, ποτέ μην το μεταφέρεις κατευθείαν από την κατάψυξη στον φούρνο για να το ζεστάνεις, γιατί από την απότομη αλλαγή θερμοκρασίας μπορεί να σπάσει.
• Ιδανικά να αποψύχεις πάντα σταδιακά: αποβραδίς βάζε το παγωμένο φαγητό στο ψυγείο και την επόμενη μπορείς να το ζεστάνεις.

5. Πάγωνε ημι-μαγειρεμένο φαγητό ή ωμό/στημένο για ψήσιμο. Αν έχεις 1-2 σακούλες πλυμένο σπανάκι στο ψυγείο και δεν ξέρεις τι να το κάνεις, μετάτρεψέ το σε γέμιση για σπανακόπιτα, άστην να κρυώσει και κατάψυξέ την για μελλοντικά. Ή στήσε ολόκληρη την πίτα με λαδωμένο το φύλλο της στο ταψί της, τύλιξέ την καλά και βάλτην στην κατάψυξη για μελλοντικό ψήσιμο, σε κάποιο τραπέζι που θα τρέχεις και δεν θα φτάνεις. Εννοείται πως δεν θα πας να την ψήσεις κατευθείαν με το σκεύος από την κατάψυξη, αλλά θα αποψύξεις σταδιακά(βλ. supertip).

6. Πάγωνε το ψωμί σου σε φέτες. Κι εγώ λατρεύω το φρέσκο ψωμί και τίποτα δεν μπορεί να το αναπληρώσει. Όμως αν το παγώσεις σωστά, ολόφρεσκο σε φέτες, θα μπορείς να απολαμβάνεις λίγο κάθε μέρα (σχεδόν) σαν να ήταν η πρώτη.

7. Πάγωνε τα πολύ γινωμένα φρούτα & τα περισσευούμενα λαχανικά. Ξέρεις, αυτά που δεν είναι αρκετά σε ποσότητα για να τα μετατρέψεις σε μαρμελάδα ή γέμιση impromptu πίτας. Οι καθαρισμένες υπερώριμες μπανάνες (σε φέτες ή ολόκληρες) θα κάνουν τα smoothies σου υπέροχα κρεμώδη, θα αποτελέσουν βάση για vegan παγωτό στη στιγμή ή αν αποψυχθούν, θα μετατραπούν σε μοσχομυριστά κέικ μπανάνας. Καθαρισμένα μήλα, αχλάδια, ροδάκινα, φράουλες, φρούτα του δάσους, μάνγκο, ανανάς και ό,τι άλλο μπορείς να φανταστείς, θα καταλήξουν σε θρεπτικά smoothies ή αυτοσχέδιες σάλτσες φρούτων.

Όσο για τα λαχανικά; Κάποια θα τα παγώσεις ωμά, όπως ψιλοκομμένες πιπεριές και καρότα, για κάποιο μελλοντικό σοτάρισμα σε φαγητό κατσαρόλας ή σούπα και κάποια θα τα ζεματίσεις. Ακόμα και τα μέρη που δεν θέλεις να χρησιμοποιήσεις σε συνταγές -όπως τα κοτσάνια των μανιταριών- μπορείς να τα καταψύξεις για να φτιάξεις σπιτικό ζωμό λαχανικών!

Τριμμένο φρέσκο τζίντζερ, τριμμένο σκόρδο, ψιλοκομμένα τσίλι, φρέσκα μυρωδικά ως έχουν ή σε παγάκια από ελαιόλαδο (σίγουρα θα το έχεις δει κάπου) και γενικώς όλα αυτά τα ψιψιψόνια που δίνουν γεύση στο φαγητό, μπορείς να τα έχεις καταψύξει και να τα χρησιμοποιείς κατευθείαν στο φαγητό, απλώς μην τα κρατάς πολύ καιρό γιατί χάνουν άρωμα και γεύση.

8. Πάγωνε λιχουδιές-γλυκά που θέλεις να τρως με μέτρο. Δεν είναι ότι δεν θέλεις ή δεν μπορείς να τα φας όλα πριν χαλάσουν, μπορεί να συμβαίνει το αντίθετο! Πάγωσε κάθε είδους μπισκότα/κέικ/γλυκά με τις οδηγίες μου και βγάζε τόσο όσο χρειάζεσαι κάθε φορά για να κατευνάσεις τη λιγούρα.

9. Μην την αφήνεις άδεια! Όσο κι αν σου φαίνεται περίεργο, η γεμάτη κατάψυξη λειτουργεί καλύτερα από την άδεια. Με την έννοια ότι τα διάφορα παγωμένα τρόφιμα εκεί μέσα δρουν σαν φορείς ψύχους, οπότε κάθε φορά που την ανοιγοκλείνεις της είναι πιο εύκολο να ξαναφτάσει την επιθυμητή θερμοκρασία. Και βέβαια μην την ανοιγοκλείνεις τόσο συχνά!

Αυτά είναι τα βασικά μου #easyGREEN tips για την πολύτιμη κατάψυξη. Αν έχεις οποιαδήποτε απορία, γράψε μου σχόλιο σε αυτό το άρθρο και θα προσπαθήσω να σου τη λύσω!